II.4 (第二本 第四折) Lật hẹn

<<   >>

西廂記 第二本 第四折

II.4 Lật hẹn

[夫人排桌子上雲]紅娘 去請張生，如何不見來 ？[紅見夫人雲]張生著紅 娘先行，隨後便來也。[ 末上見夫 人施禮科][夫人 雲]前日若非先生，焉得 有今日；我一家之命， 皆先生所活也。聊備小 酌，非為報禮，勿 嫌輕 意[末雲]「一人有慶，兆 民賴之。」此賊之敗， 皆夫人之福。萬一杜將 軍不至，我輩皆無免死 之術 。此皆往事，不必 掛齒。[夫人雲]將酒來， 先生滿飲此杯。[末雲]「 長者賜，少者不敢辭。 」[末做飲酒 科][末把夫人 酒了][夫人雲]先生請坐！[ 末雲]小子侍立座下，尚 然越禮，焉敢與夫人對 坐。[夫人雲]道 不得個「 恭敬不如從命」。[末謝 了，坐][夫人雲]紅娘，去 喚小姐來，與先生行禮 者！[紅朝鬼門道喚雲 ]老 夫人後堂待客，請小姐 出來哩！[旦應雲]我身子 不些不停當，來不得。[ 紅雲]你道請誰哩？[旦雲] 請 誰？[紅雲]請張生哩？[ 旦雲]若請張生，扶病也 索走一遭。[紅髮科了][旦 上]免除崔氏全家禍，盡 在張 生半紙書。 [雙調]五供養]若不是張 解無識人多，別一個怎 退干戈。排著酒果，列 著笙歌。篆煙微，花香 細，散滿東 風簾幕。救 了咱全家禍，殷勤呵正 禮，欽敬呵當合。 (01) [新水令]恰才向碧紗窗 下畫了雙蛾，拂拭了羅 衣上粉香浮涴，只將指 尖兒輕輕的貼了鈿窩。 若不 是驚覺人呵，猶壓 著繡衾臥。 [紅雲]覷俺姐姐這個臉 兒吹彈得破，張生有福 也呵！(02) [旦唱] [么篇]沒查沒利謊僂儸 ，你道我宜梳妝的臉兒 吹彈得破。[紅雲]俺姐姐 天生的一個夫人的樣兒 。 [旦唱]你那裡休聒，不 當信口開合。知他命福 是如何？我做一個夫人 也做得過。 [紅雲]往常兩個都害， 今日早則喜也！[旦唱] [喬木查]我相思為他， 他相思為我，從今後兩 下裡相思都較可。酬賀 間禮當酬賀，俺母親也 好心多。 [紅雲]敢著小姐和張生 結親呵，怎生不做大筵 席，會親戚朋友，安排 小酌為何？[旦雲]紅娘， 你不知夫 人意。 [攪箏琶]他怕我是賠錢 貨，兩當一便成合。據 著他舉將除賊，也消得 家緣過活。費了甚一股 那，便待要 結絲蘿；休 波，省人情的奶奶忒慮 過，恐怕張羅。(03) [末雲]小子更衣咱。[做 撞見旦科][旦唱] [慶宣和]門兒外，簾兒 前，將小腳那。我恰待 目轉秋波，誰想那識空 便的靈心兒早破。唬得 我倒躲，倒躲。 [末見旦科][夫人雲]小姐 近前拜了哥哥者！[末背 雲]呀，聲息不好了也！[ 旦雲]呀，俺娘變了卦也 ！[ 紅雲]這相思又索害也 。(04) [旦唱] [雁兒落]荊棘剌怎動那 ！死沒騰無回豁！措支 剌不對答！軟兀剌難存 坐！ [得勝令]誰承望這即即 世世老婆婆，著鶯鶯做 妹妹拜哥哥。白茫茫溢 起藍橋水，不鄧鄧點著 祆廟火。碧 澄澄清波， 撲剌剌將比目魚分破； 急攘攘因何，扢搭地把 雙眉鎖納合。 [夫人雲]紅娘看熱酒， 小姐與哥哥把盞者！[旦 唱] [甜水令]我這裡粉頸低 垂，蛾眉頻蹙，芳心無 那，俺可甚「相見話偏 多」？星眼朦朧，檀口 嗟咨， 攧窨不過，這席 面兒暢好是烏合。(05) [旦把酒科][夫人央科][末 雲]小生量窄。[旦雲]紅娘 接了台盞者！ [折桂令]他其實嚥不下 玉液金波。誰承望月底 西廂，變做了夢裡南柯 。淚眼偷淹，酩子裡搵 濕香羅。他那裡恨倦開 軟癱做一垛；我這裡手 難抬稱不起肩窩。病染 沈痾，斷然難活。則被 你送了人呵， 當甚麼嘍 囉。(06) [夫人雲]再把一盞者！[ 紅遞盞了][旦唱] [月上海棠]一杯悶酒尊 前過，低首無言自摧挫 。不甚醉顏酡，卻早嫌 玻璃盞大。從因我，酒 上心來較可。 [紅背與旦 雲]姐姐，這煩惱怎生是 了！[旦唱] [么篇]而今煩惱猶閒可 ，久後思量怎奈何？有 意訴衷腸，爭奈母親側 坐，成拋躲，咫尺間發 如間闊。(07) [夫人雲]紅娘送小姐臥 房裡去者！ [旦辭末出科][ 旦雲]俺娘好口不應心也 呵！ [喬牌兒]老夫人轉關兒 沒定奪，啞謎兒怎猜破 ；黑閣落甜話兒將人和 ，請將來著人不快活。(08) [江水兒]佳人自來多命 薄，秀才每從來懦。悶 殺沒頭鵝，撇下陪錢貨 ；不爭你不成親呵，下 場頭那 答兒發付我！ [殿前歡]恰才個笑呵呵 ，都做了江州司馬淚痕 多。若不是一封書將半 萬賊兵破，俺一家怎得 存活。他不 想結姻緣想 甚麼？到如今難著莫。 老夫人謊到天來大；當 日成也是您個母親，今 日敗也是您個蕭何。 [離亭宴帶歇指煞]從今 後玉容寂寞梨花朵，胭 脂淺淡櫻桃顆，這相思 何時是可？昏鄧鄧黑海 來深，白茫 茫陸地來厚 ，碧悠悠青天來闊；太 行山般高仰望，東洋海 般深思渴。毒害的恁麼 。俺娘呵，將顫巍巍雙 頭花蕊搓，香馥馥同心 縷帶割，長攙攙連理瓊 枝挫。白頭娘不負荷， 青春女成擔閣，將俺那 錦片也似前 程蹬脫。俺 娘把甜句兒落空了他， 虛名兒誤賺了我。[下] [末雲]小生醉也，告退 。夫人根前，欲一言以 盡意，未知可否？前者 賊寇相迫，夫人所言， 能退賊者， 以鶯鶯妻之 。(09) 小生挺身而出，作書 與杜將軍，庶幾得免夫 人之禍。今日命小生赴 宴，將謂有喜慶之期； 不知夫人何見，以兄妹 之禮相待？小生非圖哺 啜而來，此事果若不諧 ，小生即當告退。(10) [夫人雲]先生縱 有活我 之恩，奈小姐先相國在 日，曾許下老身侄兒鄭 恆。即日有書赴京喚去 了，未見來。如若此子 至， 其事將如之何？莫 若以金帛相酬，先生揀 豪門貴宅之女，別為之 求，先生台意若何？[末 雲]既然夫人不 與，小生 何慕金帛之色？卻不道 「書中有女顏如玉」？ 則今日便索告辭。[夫人 雲]你且住者，今日有酒 也。紅娘扶哥哥去書房 中歇息，到明日咱別有 話說。(11) [下][紅扶末科][末念]有分 只熬蕭寺夜，無緣難遇 洞房春。[紅雲]張生，少 吃一盞卻不好！[末雲]我 吃甚麼來！[末跪紅科]小 生為小姐，晝夜忘餐廢 寢， 魂勞夢斷，常忽忽 如有所失。自寺中一見 ，隔牆酬和，迎風待月 ，受無限之苦楚。甫能 得成就婚姻，夫 人變了 卦，使小生智竭思窮， 此事幾時是了！小娘子 怎生可憐小生，將此意 申與小姐，知小生之心 。就 小娘子前解下腰間 之帶，尋個自盡。[末念] 可憐刺股懸樑志，險作 離鄉背井魂。(12) [紅雲]街上好賤柴，燒 你個傻角。你休慌，妾 當與君謀之。[末雲]計將 安在？小生當築壇拜將 。[紅雲]妾見先生有囊琴 一張， 必善於此。俺小 姐深慕於琴。今夕妾與 小姐同至花園內燒夜香 ，但聽咳嗽為令，先生 動操；看小姐聽得 時說 甚麼言語，卻將先生之 言達知。若有話說，明 日妾來回報，這早晚怕 夫人尋我，回去也。[下] (13)

Một cảnh. — Trong biệt thự họ Thôi BÀ LỚN. — (ra) Con Hồng sang mời cậu Trương, sao mãi chả thấy sang. CON HỒNG. — Thưa bà! Cậu Trương bảo con về trước, cậu sẽ sang ngay. (Cậu Trương vào lạy chào bà lớn) BÀ LỚN. — Hôm trước ví không có cậu thì đâu còn có bây giờ! Tính mệnh cả nhà tôi, sống là nhờ cậu! Gọi là có chén rượu nhạt, không dám nói chuyện báo đáp, xin cậu vui lòng chiếu cố cho. CẬU TRƯƠNG. — "Một người có phúc, muôn họ nhờ ơn!". Cũng là nhờ hồng phúc của Bà lớn, nên mới phá nổi quân giặc. Việc đã qua, có chi đáng kể. BÀ LỚN. — Đem rượu đây! Mời cậu uống cạn chén này. CẬU TRƯƠNG. — Bẩm, Bà lớn đã cho, theo lễ không được từ chối. (Đứng uống cạn, rót rượu dâng Bà lớn) BÀ LỚN. — Mời cậu ngồi! CẬU TRƯƠNG. — Theo lễ chúng con phải đứng hầu, đâu dám ngồi ngang với Bà lớn. BÀ LỚN. — "Lễ phép nào bằng sự vâng lời." (Cậu Trương xin phép ngồi. Bà lớn vào gọi con Hồng vào mời Oanh Oanh) OANH OANH. — (ra) Ngâm: Gió mây phút chốc quang trời mới! Nhật nguyệt đôi vầng rọi tiệc hoa! Hát: Trừ biết người như cậu cử Trương, Giá như người khác, dễ biét đường giải vây! Đàn ca rượu quả sẵn bày, Mùi hoa thoáng, khói hương bay dịu dàng! Gió Đông cuốn bức mành tương, Một nhà tai nạn, một chàng gỡ xong! Đáng cho tôi lạy tạ ơn lòng. (01) CON HỒNG. — Hôm nay cô dậy sớm quá! OANH OANH: Áo là giũ sạch phấn rơi! Gương loan kẻ lại mày ngài qua loa! Nhẹ tay giắt lại cành thoa… Ví không đánh thức, đã biết lối mà dậy đâu! CON HỒNG. — Thưa cô trang điểm đã xong, mời cô rửa tay! Con trông má cô, chỉ thổi mạnh một cái là rạn! Cậu Trương thật có phúc! Trời sinh cô thật đúng là một Bà lớn! (02) OANH OANH : Thổi mà rạn được má người ta, Thôi đừng khéo tán con ma nữa Hồng! Biết ta có thật đáng bà không? Đã chắc đâu phúc phận nhà chồng mà hay! Sao em chẳng nói thế này: Ta cùng chàng vẫn đêm ngày nhớ thương… Gánh tương tư giờ đã nhẹ nhàng, Tiệc vui dẫu món ăn xoàng cũng ngon? Cưới bù tiền, sá kể thân con! Nhưng một công đôi việc, đổ dồn, mẹ thực lôi thôi! Kể công dẹp giặc vừa rồi, Cả cơ nghiệp nữa dễ đền bồi được đâu! Tiệc cưới như bữa cơm rau! Nhưng thôi! Thương mẹ, cơ cầu không nên! Chẳng qua sợ phí, sợ phiền, Chẳng qua sợ tốn đồng tiền, đấy thôi! Gót chân đưa đến cửa ngoài, Hãy đem mắt thử ngó người hôm xưa!… (03) CẬU TRƯƠNG. — Chúng con xin phép ra ngoài một chút... (đứng dậy, chợt trông thấy Oanh Oanh) OANH OANH: Người đâu tinh quái ai ngờ, Mắt lanh như cắt đã xa đưa liếc mình! Vội vàng tôi ngoảnh mặt làm thinh! BÀ LỚN. — Con ra đây! Lạy chào anh con! CẬU TRƯƠNG. — Trời ơi! Giọng nói nghe thế nào ấy! OANH OANH. — Trời ơi! Mẹ tôi giở quẻ rồi! CON HỒNG. — Tương tư chuyến này mới khổ ạ! (04) OANH OANH: Ngồi trơ, chẳng nói, chẳng thưa! Người coi bủn rủn, ngẩn ngơ thế nào! Mẹ ơi! Mẹ tai ác làm sao! Em nào mà lạy anh nào ở đây? Đền ma, ngọn lửa cháy lây, Cầu Lam, sóng dẫy, nước đầy mênh mông! <*II.4.01*> Mênh mông nước biếc, sông trong, Ai làm đôi cá vợ chồng <*II.4.02*> lìa nhau? Vì đâu tôi mặt ủ, mày châu? Cũng đành ngậm miệng, cúi đầu cho qua! Xa nhau đành chịu xót xa! Nhưng gặp nhau nào đã dễ mà thở than! Lòng xuân đau đớn muôn vàn! Mắt mờ, nước mắt đã tràn vùng quanh! Trời ơi! Đám tiệc linh đình! (05) BÀ LỚN. — Con Hồng bảo hâm rượu đây. Rót rượu mời anh, đi con! (Oanh Oanh rót rượu mời) CẬU TRƯƠNG. — Thưa thôi! Tôi xin đủ! OANH OANH. — Hồng ơi! Đỡ khay chén ra! Dẫu cho chén ngọc, rượu đào, <*II.4.03*> Thực lòng ai dễ nuốt vào cho trôi! Cành Nam, giấc mộng tỉnh rồi! <*II.4.04*> Mái Tây, thương ánh trăng soi lạnh lùng! Gạt làn nước mắt tôi trông: Vạt là ai cũng giọt hồng đầy vơi! Dần dần hai mắt trông xuôi! Hai tay buông thõng, vẻ người lao lư! Sống sao cho được bây giờ! (Trăm nghìn nguyện ước, ai ngờ thành không!) Mẹ ơi! Tiễn khách cho xong! Lại còn mời mọc, tiệc tùng mà chi! (06) BÀ LỚN. — Thế nào cô cũng phải mời anh uống lấy một chén! CẬU TRƯƠNG. — Chúng tôi đã thưa là xin đủ! OANH OANH. — Thì anh cứ đỡ lấy khay chén đã! Rượu đầy, buồn chẳng có vơi! Cúi đầu nín lặng mệt người biết bao! Mặt coi chưa đỏ lắm nào! Say gì một chén rượu đào mà say! Nghe em, anh cạn chén này, Lòng phiền mượn rượu làm khuây họa là, Giờ đây chưa mấy xót xa! Niềm thương nỗi nhớ rồi ra còn dài! Mẹ già ngồi cạnh, anh ơi! Cùng anh than thở đôi lời được đâu! Cứ gì núi thẳm sông sâu. Chỉ trong gang tấc, xa nhau bằng trời! (07) (Cậu Trương uống rượu, Oanh Oanh vào tiệc) BÀ LỚN. — Con Hồng rót rượu nữa đây! Cậu uống cạn chén này. (Cậu Trương nín lặng) OANH OANH: Chốt then tuy nắm ở tay ta, Nhưng mẹo lừa, người đã xét ra rành rành! Lại còn ngon ngọt nói quanh, Dàn hòa  khéo đã bực mình hay chưa! Đàn bà phận phỏng như tờ, Học trò lại giống nhu nhơ lạ lùng. Đồ gọi gả! của cho không, Sinh con, cha đã đau lòng hay chưa. Hỏi cha, cha chẳng nói thưa, Một mình con dại, bây giờ biết sao? (Cậu Trương cười nhạt) Cười đây là nghĩa thế nào? Bao nhiêu nước mắt đã nuốt vào tim gan! Thư kia không phá được giặc tan, Nhà này thử hỏi an toàn hay không? Trừ nhân duyên, ai có trông mong, Tự lòng mẹ lại dối lòng mà chơi. Bày trò tự mẹ, mẹ ơi! Dở trò thử hỏi tự ai bây giờ? Rồi đây tôi, mặt hoa ngày một bơ phờ. Môi son ngày một nhạt thưa màu hồng! Biết tính sao nỗi sầu như bể cả mênh mông. Bao la đất rộng, mịt mùng trời cao? Xưa kia trọng vọng thế nào: Khát xem bằng nước! Tựa vào như non! Bây giờ lấy độc làm khôn, Đâu còn kể nghĩa, đâu còn nhớ công! Hoa đôi ngắt héo từng bông! Cành liền bẻ gãy, giải đồng xé tơi! <*II.4.05*> Những lo: đầu bạc không hưởng nổi phúc trời! Ai ngờ: xuân xanh mà đã ra người dở dang! Tiếng vợ hờ, tôi đã bẽ bàng! Thân làm rể hụt, giọng mật đường lại khéo lừa ai! Còn nói chi hạnh phúc một đời! BÀ LỚN. — Hồng đâu con! Đưa cô vào phòng trong an nghỉ. (Oanh Oanh chào cậu Trương, vào) (08) CẬU TRƯƠNG. — Chúng tôi say lắm rồi! Cũng xin phép lui chân! Trước mặt Bà lớn đây, muốn nói một lời cho hết ý, xin Bà lớn thứ cho! Hôm trước quân giặc lăng loàn, biến sinh trong chốc lát, Bà lớn có dạy: Ai có cách gì lui giặc sẽ đem cô Oanh gả cho. Chẳng hay có chuyện đó hay không? (09) BÀ LỚN. — Cái đó, có! CẬU TRƯƠNG. — Trong lúc ấy, ai là người đứng ra nhận việc? BÀ LỚN. — Cậu thực có ơn cứu sống cả nhà tôi, ngặt vì khi quan Tướng tôi còn… CẬU TRƯƠNG. — Chúng tôi xin đỡ lời Bà lớn! Bấy giờ chúng tôi vội vàng viết thư, mời được Đỗ tướng quân sang, có phải chi mong kiếm bữa chén hôm nay thôi sao! Sớm nay chị Hồng sang gọi, những chắc Bà lớn y lời hứa trước, cho kết duyên lành… Chẳng hiểu ý Bà lớn thế nào, lại phủ đầu bằng hai tiếng anh em! Chúng tôi xin hỏi: Chẳng hay tiểu thư có cần dùng gì nhận chúng tôi làm anh? Chứ chúng tôi thì thực không cần dùng gì nhận tiểu thư làm em cả! Tục ngữ nói: "Nghĩ đi còn có nghĩ lại". Xin Bà lớn nghĩ lại cho! (10) BÀ LỚN. — Con em đó, lúc quan Tướng tôi còn, đã hứa gả cho cháu tôi là Trịnh Hằng. Hôm trước tôi đã có viết thư gọi nó. Nó mà đến, biết làm thế nào? Vậy xin sửa ít nhiều vàng lụa, kính tạ ơn cậu! Xin cậu kén lựa vào nơi cao môn lệnh tộc khác! Đôi nào lứa ấy! Như thế thật tiện cho cả hai bên! CẬU TRƯƠNG. — Thế ra Bà lớn nghĩ vậy! Chỉ không biết Đỗ tướng quân không đến, Tôn Phi Hổ cứ việc làm càn, khi đó Bà lớn lại dạy ra làm sao! Chúng tôi có cần dùng vàng với lụa làm gì! Thôi! Xin chào Bà lớn nghĩ lại! BÀ LỚN. — Xin cậu hãy thư thả! Hôm nay cậu say rồi! Hồng đâu! Đỡ anh sang phòng sách yên nghỉ đi con! Ngày mai ta sẽ nói chuyện! (Bà lớn vào) (11) CON HỒNG. — (đỡ cậu Trương) Ồ cậu! Thì cậu uống in ít chứ, có được không? CẬU TRƯƠNG. — Trời ơi, chị Hồng! Chị cũng trêu tôi nốt nữa! Nào tôi có uống gì mà uống! Kể từ khi tôi thoáng trông thấy cô, đêm mất ngủ, ngày mất ăn, cho đến bây giờ, đã trải bao nhiêu là khổ sở! Người khác không thể nói được, nhưng chị thì tôi không dám giấu! Câu chuyện hôm nọ, một bức thư của tôi, vốn không đáng kể. Thế nhưng Bà lớn đường đường là một bà nhất phẩm, lời vàng tiếng ngọc, đã đem chuyện hôn nhân mà nói hứa, chị Hồng! Cái đó chẳng phải chỉ có tôi với chị nghe tiếng; còn bao nhiêu người tăng, kẻ tục trong chùa, còn trên có Trời, Phật, dưới có hai ông Hộ Pháp, đều nghe tiếng cả! Không ngờ bây giờ bỗng dưng dở quẻ, làm cho tôi hết mưu, hết kế, vào rừng chẳng biết lối ra! Công việc như thế, còn trông mong đến bao giờ Chi bằng trước mặt chị đây, cởi dây lưng ra, tôi thắt cổ chết đi cho rảnh! Lấy dây treo cổ lên xà, Làm thân ma dại lìa nhà, bỏ quê! (12) (Cởi dây lưng) CON HỒNG. — Cậu đừng hoảng vội! Cậu đối với cô thế nào, em biết rõ lắm! Hôm trước chưa từng quen biết, cậu đường đột hỏi ngay, em dù có lỡ lời, tưởng cậu cũng không nên trách. Đến như bây giờ, một lời Bà lớn đã hứa… Huống chi là việc đem ơn đền ơn, em xin hết lòng giúp cậu! CẬU TRƯƠNG. — Được thế thì sống, chết tôi cũng không quên ơn chị! Thế nhưng làm ăn ra thế nào? CON HỒNG. — Em thấy cậu có một cây đàn đựng vào túi, chắc hẳn cậu hay đàn! Thế mà cô em thì rất thích nghe đàn. Hôm nay, thế nào cô em với em cũng ra vườn hoa thắp hương. Hễ nghe tiếng em dặng làm hiệu, là cậu đem đàn ra gảy! Hãy xem cô em nói ra thế nào, bấy giờ em sẽ lựa lời thưa rõ nỗi lòng của cậu. Nếu có tin tức gì, sớm mai em sẽ trả lời cậu. Còn bây giờ, sợ Bà lớn gọi, thôi em hãy xin vào. (vào) (13) CẬU TRƯƠNG : Buồng xuân, nào lễ loan phòng? Mái chùa thôi lại nằm không một mình! (vào)

<<   >>