西廂記 第二本 楔子 | II.2b Viên môn Đỗ Tướng quân |
[杜將軍引卒子上開]林
下曬衣嫌日淡,池中濯 足恨魚腥;花根本艷公 卿子,虎體原斑將相孫 。自家姓杜 ,名確,字 君實,本貫西洛人也。 自幼與君瑞同學儒業, 後棄文就武。當年武舉 及第,官拜征西大將軍 , 正授管軍元帥,統領 十萬之眾,鎮守著蒲關 。有人自河中來,聽知 君瑞兄弟在普救寺中, 不來望我;著 人去請, 亦不肯來,不知主甚意 。今聞丁文雅失政,不 守國法,剽掠黎民;我 為不知虛實,未敢造次 興 師。孫子曰:「凡用 兵之法,將受命於君, 合軍聚眾,圯地無捨, 衢地交合,絕地無留; 圍地則謀,死 地則戰; 途有所不由,軍有所不 擊,城有所不攻,地有 所不爭,君命有所不受 。故將通於九變之利者 , 知用兵矣。治兵不知 九變之術,雖知五利, 不能得人用矣。」吾之 未疾進後征討者,為不 知地利淺深出 沒之故也 。昨日探聽去,不見回 報。今日升帳,看有甚 軍情來,報我知道者!(01) [卒子引惠明和尚上開][ 惠明雲]我離了普救寺, 一日至蒲關,見杜將軍 走一遭。[卒報科][將軍雲] 著他過來![惠打問訊了 雲] 貧僧是普救寺來的, 今有孫飛虎作亂,將半 萬賊兵,圍往寺門,欲 劫故臣崔相國女為妻。 有游客張君瑞, 奉書令 小僧拜投於麾下,欲求 將軍以解倒懸之危。(02) [將軍雲]將書過來![惠 投書了][將軍拆書念曰]珙 頓 首再拜大元帥將軍契 兄纛下:伏自洛中,拜 違犀表,寒暄屢隔,積 有歲月,仰德之私,銘 刻如也。憶昔 聯床風雨 ,歎今彼各天涯;客況 復生於肺腑,離愁無慰 於羈懷。念貧處十年藜 藿,走困他鄉;羨威統 百 萬貔貅,坐安邊境。 故知虎體食天祿,瞻天 表,大德勝常;使賤子 慕台顏,仰台翰,寸心 為慰;輒稟: 小弟辭家 ,欲詣帳下,以敘數載 間闊之情;奈至河中府 普救寺,忽值采薪之憂 ,不及徑造。不期有賊 將 孫飛虎,領兵半萬, 欲劫故臣崔相國之女, 實為迫切狼狽。小弟之 命,亦在逡巡。萬一朝 廷知道,其罪 何歸?將 軍倘不棄舊交之情,興 一旅之師;上以報天子 之恩,下以救蒼生之急 ;使故相國雖在九泉, 亦 不泯將軍之德。願將 軍虎視去書,使小弟鵠 觀來旄。造次干瀆,不 勝慚愧!伏乞台照不宣 !張珙再拜, 二月十六 日書。[將軍雲]既然如此 ,和尚你行,我便來。[ 惠明雲]將軍是必疾來者 !(03) [仙呂][賞花時]那廝擄掠 黎民德行短,將軍鎮壓 邊庭機變寬。他彌天罪 有百千般。若將軍不管 ,縱賊寇 騁無端。 [么篇]便是你坐視朝廷 將帝主瞞。若是掃蕩妖 氛著百姓歡,干戈息, 大功完。歌謠遍滿,傳 名譽到金鑾。 [將軍雲]雖無聖發兵, 「將在軍,君命有所不 受」。大小三軍,聽吾 將令:速點五千人馬, 人盡銜枚, 馬皆勒口。 星夜起發,直至河中府 普救寺救張生走一遭。(04) [飛虎引卒子上開][將軍 引卒子騎竹馬調陣, 拿 綁下][夫人、潔同末雲]下 書已兩日,不見回音。(05) [末雲]山門外吶喊搖旗 ,莫不是俺哥哥至了。[ 末見 將軍了][引夫人拜了][ 將軍雲]杜確有失防御, 致令老夫人受驚,切忽 見罪是幸![末拜將軍了] 自別兄 長檯顏,一向有 失聽教;今得一見,台 撥雲睹日。[夫人雲]老身 子母,如將軍所賜之命 ,將何補報?(06) [ 將軍雲]不敢,此乃職 分之所當為。敢問賢弟 ,因甚不至戎帳?[末雲] 小弟欲來,奈小疾偶作 ,不能動 止,所以失敬 ,今見夫人受困,所言 退得賊兵者,以小姐妻 之,因此愚弟作書請吾 兄。[將軍雲]既然有 此姻 緣,可賀,可賀![夫人 雲]安排茶飯者!(07) [將軍雲]不索,尚有余 黨未盡,小官去捕了, 卻來望賢弟 。左右那裡 ,去斬孫飛虎去![拿賊 了]本欲斬首示眾,具表 奏聞,見丁文雅失守之 罪;恐有未叛者,今 將 為首各杖一百,余者盡 歸舊營去者![孫飛虎謝 了下][將軍雲]張生建退賊 之策,夫人面許結親; 若不 違前言,淑女可配 君子也。[夫人雲]恐小女 有辱君子。[末雲]請將軍 筵席者![將軍雲]我不吃 筵席了, 我回營去,異 日卻來慶賀。[末雲]不敢 久留兄長,有勞台候。[ 將軍望蒲關起發][眾念雲] 馬離普救敲金 鐙,人望 蒲關唱凱歌。(08) [下][夫人雲]先生大恩, 不敢忘也。自今先生休 在寺裡下,只著僕人寺 內養馬, 足下來家內書 院裡安歇。我已收拾了 ,便搬來者。到明日略 備草酌,著紅娘來請, 你是必來一會,別有 商 議。[下][末雲]這事都在長 老身上。[問潔雲]小子親 事事未如何知?[潔雲]鶯 鶯親事擬定妻君。只因 兵火至,引起雨雲心。[ 下][末雲]小子收拾行李去 花園裡去也。[下] (09) |
Cảnh thứ V.— Viên môn Đỗ Tướng quân
ĐỖ TƯỚNG QUÂN. — (cùng quân lính ra) Tôi đây họ Đỗ, tên Xác, tự là Quân Thực, quê nhà ở Tây Lạc, lúc nhỏ cùng học nho với Trương Quân Thụy. Sau bỏ văn học võ, thi đậu võ trạng nguyên, được cử làm Chinh Tây đại tướng quân, lĩnh chức quản quân nguyên soái. Hiện cầm mười vạn binh mã, trấn thủ Bồ Quan. Vừa rồi có người bên phủ Hà Trung sang, hỏi thăm thì ra Quân Thụy hiện ở trong chùa Phổ Cứu, không hiểu tại sao không sang chơi với tôi? Gần đây Đinh Văn Nhã không thiết gì chính sự, dong túng cho quân lính cướp bóc nhân dân. Đáng lẽ tôi phải cất quân đánh, nhưng chưa rõ thực hư, không dám vội vàng lỡ việc. Hôm qua lại phải sai người đi do thám. Hôm nay ra trướng, xem có ai báo cáo gì không? (lính mở cửa trại quân Tướng quân ngồi) (01) HUỆ MINH. — (ra nói một mình) Tôi rời chùa Phổ Cứu, giờ đã sang tới Bồ Quan. Nay viên môn Đỗ Tướng quân đây! Tôi phải vào bừa đi mới được! (quân lính bắt giữ vào báo cáo) ĐỖ TƯỚNG QUÂN. — Cho nó vào đây! (Huệ Minh vào, quỳ) Nhà sư kia! Định đi do thám cho ai đó? HUỆ MINH. — Bẩm, chúng tôi không phải quân do thám, mà là tiểu bên chùa Phổ Cứu. Hiện có Tôn Phi Hổ làm loạn, đem năm nghìn quân đến vây chùa, định bắt con gái quan Thôi Tướng quốc. Có người khách đến chơi chùa là Trương Quân Thụy, viết thư sai tôi đem sang trình Quan lớn. Xin Quan lớn mau mau cứu cho qua cơn nguy cấp này! (02) ĐỖ TƯỚNG QUÂN. — Quân bay! Tha nhà sư ra, Trương Quân Thụy là em ta, mau đưa thư ta xem! (Huệ Minh khấu đầu dâng thư, Tướng quân mở ra đọc) “Bạn cùng học, em là Trương Củng, cúi đầu hai lạy, dâng thơ dưới cờ Nguyên soái quan anh Quân Thực: Từ ngày cách mặt, thấm thoắt hai năm. Cữ gió tuần mưa, xiết bao thương nhớ. Từ quê vào Kinh, đường qua Hà Trung, vẫn định sang hầu, cùng ôn chuyện cũ. Đường xa vất vả, người chợt mắt đau. Hiện đã tạm đỡ, xin đừng quản ngại. Khăn gói gió đưa, lại vào cửa Phật. Quanh vòng giường ghế, bỗng nổi đao binh! Quan Thôi Tướng quốc, cữu gửi trong chùa. Gia quyến chịu tang, cùng về chịu tang, cũng về ở tạm. Nào ngờ tướng giặc, biết mặt tiểu thư, kéo quân vây chùa, toan điều vô lễ. Thấy việc bất bình, xiết bao tức giận. Giúp người hoạn nạn, là nghĩa đáng làm. Bực mình ngày thường: trói gà không nổi! Mạng hèn ong kiến nào phải tiếc đời! Chợt nhớ đến bạn: trấn thủ một miền. Quát thét phương nào, gió mây đổi sắc! So với người xưa: Phương Thúc, Thiệu Hổ, như tài quan anh, thực cũng không thẹn. Trong cơn nguy cấp, nói chẳng hết lời: xin nghĩ tình thân, ra tay giúp đỡ. Tuốt gươm truyền lệnh: thẳng tới Hà Trung. Sớm tối, tới nơi, nhanh như sấm chớp. Lờn bơn chút phận, được đội ơn mưa. Quan tướng có thiêng, ngậm vành kết cỏ... Trương Củng khấu đầu kính lạy. Thư viết ngày 16 tháng Hai.” <*II.2.01*> Đã vậy, ta phải cất quân ngay mới được. Nhà sư hãy về trước. Ta sẽ cho quân đi suốt ngày đêm! Có lẽ khi nhà sư về đến chùa, thì ta đã bắt sống được tướng giặc rồi đó. HUỆ MINH. — Trong chùa hiện mười phần nguy cấp! Xin Quan lớn cũng tới ngay cho. (vào) (03) ĐỖ TƯỚNG QUÂN. — (ra lệnh) Ba quân lớn nhỏ, nghe hiệu lệnh đây. Mau điểm lấy năm nghìn người ngựa, ngày đêm đi gấp, thẳng đường sang chùa Phổ Cứu phủ Hà Trung. Em ta hiện bị giặc vây, ta phải đi mới được. QUÂN LÍNH. — Xin tuân lệnh. (cùng vào) Cảnh VI.— Trước chùa Phổ Cứu TÔN PHI HỔ. — (đem quân chạy) Quan lớn Ngựa Bạch đã đến. Làm thế nào bây giờ? Làm thế nào bây giờ? Thôi, chúng ta đành ném gươm, cởi giáp, xuống ngựa xin hàng, Ngài thương phận nào, ta nhờ phận nấy! ĐỖ TƯỚNG QUÂN. — (kéo quân ra) Quân bay làm trò gì mà đứa nào cũng ném gươm, cởi giáp, xuống ngựa, quỳ gối, xin ta tha thứ cho? Đã thế hay! Chỉ đem chặt đầu một mình Tôn Phi Hổ. (ra lệnh cho các quân) Còn đứa nào muốn làm lính nữa, mau khai tên ta thu biên cho. Bằng không muốn thì cho về làm ruộng. (quân giặc dạ, vào) Cảnh VII.— Trong chùa Phổ Cứu BÀ LỚN. — (cùng Pháp Bản ra) Thư đi đã hai ngày, sao chưa thấy trả lời chi cả? CẬU TRƯƠNG. — (ra) Ngoài cửa chùa tiếng động vang trời, có lẽ anh tôi đã tới. (Đỗ Tướng quân ra, đôi bên lạy chào nhau) Từ khi cách mặt, đã lâu lắm chưa được hầu chuyện. Hôm nay gặp mặt, chẳng khác gì trong giấc chiêm bao... ĐỖ TƯỚNG QUÂN. — Nghe tin chú đến chơi ngay hạt láng giềng, mà chưa kịp sang thăm. Thôi cũng đánh chữ đại xá cho anh nhé. (chào Bà lớn) BÀ LỚN. — Đường cùng, mẹ góa , con côi, cầm chắc thế nào cũng chết. Hôm nay được sống sót, thực là nhờ ơn tái tạo của Quan lớn. ĐỖ TƯỚNG QUÂN. — Hạ quan không kịp đề phòng, để cho quân giặc làm càn, phiền Cụ lớn phải lo sợ thực là tội đáng muôn chết!… Nhưng anh hỏi chú, sao lại không sang chơi bên anh? CẬU TRƯƠNG. — Em vì giữa đường bị cảm, nên chưa kịp sang hầu. Hôm nay đáng lẽ cũng theo anh về chơi bên dinh, song dở vì Cụ lớn hôm qua có hứa gả lệnh ái cho… Chẳng dám phiền Quan anh đứng làm mối nào. Vậy em định sau khi thành hôn, đầy tháng rồi sẽ xin sang bái tạ. ĐỖ TƯỚNG QUÂN. — Nếu thế anh xin mừng cho chú. Thưa Cụ lớn, hạ quan xin vui lòng đứng làm mối cho cô em. BÀ LỚN. — Thưa Quan lớn! Để chúng tôi còn phải thu xếp! Sắp cơm nước đây, các con! ĐỖ TƯỚNG QUÂN. — Thôi, xin Cụ lớn chước đi cho! Vừa rồi quân giặc đầu hàng đến năm nghìn. Hạ quan cần phải sắp đặt. Để hôm khác sẽ xin sang mừng Cụ lớn. CẬU TRƯƠNG. — Em cũng không dám giữ Quan anh. Sợ không tiện cho việc quân. ĐỖ TƯỚNG QUÂN. — (lên ngựa) Nhạc thét, ngựa rời chùa Phổ Cứu, Hát mừng, người thẳng lối Bồ Quan (vào) (08) BÀ LỚN. — Ơn cậu không thể quên được! Từ nay cậu bất tất ở trong chùa nữa! Xin dọn sang nghỉ trong phòng sách bên chùa. Ngày mai gọi là có chén rượu nhạt, cho con Hồng sang mời, thế nào cậu cũng chiếu cố cho. (vào) CẬU TRƯƠNG. — (từ giã Pháp Bản) Tôi xin dọn hành lý sang bên phòng sách, thưa cụ! Ấy ai gây cuộc binh đao, Đem duyên kim cải buộc vào cho ai! Tôn Phi Hổ ơi! Tôi thực cám ơn bác quá! <*II.2.02*> PHÁP BẢN. — Có rỗi, mời thầy cứ sang phương trượng chơi, ta nói chuyện (cùng vào) (09) |
@ tác giả: Vương Thực Phủ 王實甫 @ dịch giả: Nhượng Tống @ chú thích: Đặng Thế Kiệt
Tuesday 28 February 2017
II.2b (第二本 楔子) Viên môn Đỗ Tướng quân
Subscribe to:
Posts (Atom)