西廂記 第四本 第二折 | IV.2 Khảo hoa |
[夫人引俫上雲]這幾日
竊見鶯鶯語言恍惚,神 思加倍,腰肢體態,比 向日不同;莫不做下來 了麼?前日晚夕,奶奶 睡了,我見姐姐和紅娘 燒香,半晌不回來,我 家去睡了。[夫人雲]這樁 事都在紅娘身上,喚紅 娘來! (01) [俫來喚紅科][紅雲]哥 哥喚我怎麼?奶奶知道 你和姐姐去花園裏去, 如今要打你哩。[紅雲]呀 !小姐,你帶累我也! 小哥哥,你先去,我便 來也。[紅喚旦科]姐姐, 事發了也,老夫人喚我 哩,卻怎了?[旦雲]好姐 姐,遮蓋咱![紅雲]娘呵 ,你做的隱秀者,我道 你做下來也。[旦念]月圓 便有陰雲蔽,花發須教 急雨催。[紅唱] [越調][鬥鵪鶉]則著你夜 去明來,倒有個天長地 久;不爭你握雨攜雲, 常使我提心在口。你則 合帶月披星,誰著你停 眠整宿?老夫人心數多 ,情性㑳;使不著我巧 語花言,將沒做有。(02) [紫花兒序]老夫人猜那 窮酸做了新婿,小姐做 了嬌妻,這小賤人做了 牽頭。俺小姐這些時春 山低翠,秋水凝眸,別 樣的都休,試把你裙帶 兒拴,紐門兒扣,比著 你舊時肥瘦,出落得精 神,別樣的風流。(03) [旦雲]紅娘,你到那裏 小心回話者![紅雲]我到 夫人處,必問:這小賤 人, [金蕉葉]我著你但去 處行監坐守,誰著你迤 逗的胡行亂走?若問著 此一節呵如何訴休?你 便索與他個知情的犯由 。 姐姐,你受責理當, 我圖甚麼來? [調笑令]你繡幃裏效 綢繆,倒鳳顛鸞百事有 。我在窗兒外幾曾輕咳 嗽,立蒼苔將繡鞋兒冰 透。今日個嫩皮膚倒將 粗棍抽,姐姐呵,俺這 通殷勤的著甚來由? 姐姐在這裏等著, 我過去。說過呵,休歡 喜,說不過,休煩惱。(04) [紅見夫人科][夫人雲]小賤 人,為甚麼不跪下!你 知罪麼?[紅跪雲]紅娘不 知罪。[夫人雲]你故自口 強哩。若實說呵,饒你 ;若不實說呵,我直打 死你這個賤人!誰著你 和小姐花園裏去來?[紅 雲]不曾去,誰見來?[夫 人雲]歡郎見你去來,尚 故自推哩。[打科] (05) [紅雲]夫 人休閃了手,且息怒停 嗔,聽紅娘說。 [鬼三台]夜坐時停了 針繡,共姐姐閑窮究, 說張生哥哥病久。咱兩 個背著夫人,向書房問 候。(06) [夫人雲]問候呵,他 說甚麼?[紅雲]他說來, 道老夫人事已休,將恩 變為仇,著小生半途喜 變做憂。他道:紅娘你 且先行,教小姐權時落 後。 [夫人雲]他是個子孩 兒家,著他落後怎麼![ 紅唱] [禿廝兒]我則道神針 法灸,誰承望燕侶鶯儔 。他兩個經今月餘則是 一處宿,何須你一一問 緣由? [聖藥王]他每不識憂 ,不識愁,一雙心意兩 下投。夫人得好休,便 好休,這其間何必苦追 求?常言道女大不中留 。(07) [夫人雲]這端事都是 你個賤人。[紅雲]非是張 生小姐紅娘之罪,乃夫 人之過也。[夫人雲]這賤 人倒指下我來,怎麼是 我之過?[紅雲]信者人之 根本,人而無信,不知 其可也。大車無輗, 小 車無軏,其何以行之哉 ?<*IV.2.01*> 當日軍圍普救,夫人 所許退軍者,以女妻之 。張生非慕小姐顏色, 豈肯區區建退軍之策? 兵退身安,夫人悔卻前 言,豈得不為失信乎?(08) 既然不肯成就其事,只 合酬之以金帛,令張生 舍此而去。卻不當留請 張生於書院,使怨女曠 夫,各相早晚窺視,所 以夫人有此一端。目下 老夫人若不息其事,一 來辱沒相國家譜;二來 張生日後名重天下,施 恩於人,忍令反受其辱 哉?使至官司,老夫人 亦得治家不嚴之罪。官 司若推其詳,亦知老夫 人背義而忘恩,豈得為 賢哉?紅娘不敢自專, 乞望夫人台鑒:莫若恕 其小過,成就大事,撋 之以去其汙,豈不為長 便乎?(09) [麻郎兒]秀才是文章 魁首,姐姐是仕女班頭 ;一個通徹三教九流, 一個曉盡描鸞刺繡。 [么篇]世有、便休、 罷手,大恩人怎做敵頭 ?起白馬將軍故友,斬 飛虎叛賊草寇。 [絡絲娘]不爭和張解 元參辰卯酉,便是與崔 相國出乖弄醜。到底干 連著自己骨肉,夫人索 窮究。(10) [夫人雲]這小賤人也 道得是。我不合養了這 個不肖之女。待經官呵 ,玷辱家門。罷罷!俺 家無犯法之男,再婚之 女,與了這廝罷。紅娘 喚那賤人來![紅見旦雲] 且喜姐姐,那棍子則是 滴溜溜在我身上,吃我 直說過了。我也怕不得 許多,夫人如今喚你來 ,待成合親事。[旦雲]羞 人答答的,怎麼見夫人 ?(11) [紅雲]娘根前有甚麼羞 ? [小桃紅]當日個月明 才上柳梢頭,卻早人約 黃昏後。羞得我腦背後 將牙兒襯著衫兒袖。猛 凝眸,看時節則見鞋底 尖兒瘦。一個恣情的不 休,一個啞聲兒廝耨。 呸!那其間可怎生不害 半星兒羞?(12) [旦見夫人科][夫人雲] 鶯鶯,我怎生抬舉你來 ,今日做這等的勾當; 則是我的孽障,待怨誰 的是!我待經官來,辱 沒了你父親,這等不是 俺相國人家的勾當。罷 罷罷!誰似俺養女的不 長進!紅娘,書房裏喚 將那禽獸來!(13) [紅喚末科][ 末雲]小娘子喚小生做甚 麼?[紅雲]你的事發了也 ,如今夫人喚你來,將 小姐配與你哩。小姐先 招了也,你過去。[末雲] 小生徨恐,如何見老夫 人?當初在誰在老夫人 行說來?[紅雲]休佯小心 ,過去便了。 [么篇]既然漏怎幹休 ?是我相投首。俺家裏 陪酒陪茶倒撋就。你休 愁,何須約定通媒媾? 我棄了部署不收,你原 來苗而不秀。呸!你是 個銀樣鑞槍頭。(14) [末見夫人科][夫人雲] 好秀才呵,豈不聞非先 王之德行不敢行。我待 送你去官司裏去來,恐 辱沒俺家譜。我如今將 鶯鶯與你為妻,則是俺 三輩兒不招白衣女媚, 你明日便上朝取應去。 我與你養著媳婦,得官 呵,來見我;駁落呵, 休來見我。(15) [紅雲]張生早 則喜也。 [東原樂]相思事,一 筆勾,早則展放從前眉 兒皺,美愛幽歡恰動頭 。既能夠,張生,你覷 兀的般可喜娘龐兒也要 人消受。 [夫人雲]明日收拾行 裝,安排果酒,請長老 一同送張生到十裏長亭 去。[旦念]寄語西河堤畔 柳,安排青眼送行人。[ 同夫人下][紅唱] [收尾]來時節畫堂簫 鼓鳴春晝,列著一對兒 鸞交鳳友。那其間才受 你說媒紅,方吃你謝親 酒。[並下] (16) |
Một cảnh. — Biệt thự họ Thôi
BÀ LỚN. — (cùng cậu Hoan ra) Mấy hôm nay tôi thấy con Oanh Oanh ăn nói ơ hờ, tinh thần hoảng hốt, khổ người vẻ mặt khác hẳn ngày thường, thực lòng tôi lấy làm phân vân quá! CẬU HOAN. — Thưa tối hôm nọ Bà lớn đi nghỉ rồi, con thấy cô với con Hồng ra thắp hương ngoài vườn hoa đến mãi nửa đêm không thấy về? BÀ LỚN. — Mày gọi con Hồng ra đây (01). (cậu Hoan gọi con Hồng) CON HỒNG. — Cậu gọi gì tôi đấy? CẬU HOAN. — Bà biết mày với cô ra vườn hoa! Bây giờ gọi mày hỏi đấy! CON HỒNG. — (giật mình) Trời ơi! Cô làm khổ lây đến tôi rồi! Cậu cứ ra trước đi, tôi ra ngay đấy! Vỉa: Nước đầy ao ngọc uyên nằm ngủ! Gió lọt buồng thêu vẹt lắm lời! Hát: Muốn cho bể rộng, sông dài, Đi khuya về sớm hôm mai họa là! Chỉ vì cô đắm nguyệt say hoa, Ngày đêm tôi những lo xa ngại gần! Nằm lười, ngủ gắng hư thân! Dầm sương, dãi gió quên dần thói xưa! Bà thì bụng dạ không vừa! Thật không bà cũng đổ ngờ như không! (02) Ngờ: cô là vợ! cậu là chồng! Mà con Hồng là lão tơ hồng xe quanh! Nữa là cô, sóng thu đã gợn khóe tình, Non xuân đã nhạt màu xanh, dần dần. Gài khuyết áo, riết đai quần, So ra gầy béo mấy phần khác xưa! Nhìn xem đã lạ lùng chưa! Tuy rằng vẫn đẹp, hẳn như hai người! (03) — Tôi tính chốc nữa, vào trước mặt Bà lớn tất nhiên Bà lớn thét: Con đĩ non kia! Trước sau tao đã dặn mày, Nó đi đâu phải đêm ngày trông coi? Cớ sao mày lại nghe ai, Vạch đường cho nó chạy rông dài những đâu? Nào! Đáp sao cho trôi bấy nhiêu câu? — Tôi đành lẽ phải thưa: Bẩm bà! Con Hồng từ bé đến lớn không hề nói dối… Thế rồi… Sẽ đem kể hết gót đầu bà nghe! — Thế nhưng nào tôi có được gì cho cam! Đôi bên má tựa, vai kề, Trăm trò còn có trò gì trò không! Mình tôi lại đứng ngoài song, Muốn ho cũng phải nén lòng đứng im! Xanh xanh rêu phủ quanh thềm! Hài hoa thấm ướt sương đêm lạnh lùng! Bây giờ: đem da non đỡ lấy roi song, Thiệt mình mà hỏi nên công cán gì? — Thôi! Thưa cô, con vào đây! Nói trôi ra! Cô chớ mừng! Nói chẳng trôi ra, cô cũng đừng nên giận! Cô cứ đứng đây mà nghe ngóng nhé! (04) (Vào trước mặt bà lớn) BÀ LỚN. — Con đĩ non kia? Sao không quỳ xuống? Mày đã biết tội chưa? CON HỒNG. — Thưa bà, con không biết ạ! BÀ LỚN. — Mày còn già mồm à? Nói thực đi ta tha cho! Bằng không nói thực, bà đánh cho con đĩ non tan xác! (Hỏi) Nửa đêm hôm nọ, mày đưa cô ra ngoài vườn hoa phải không? CON HỒNG. — Thưa không! Ai trông thấy ạ? BÀ LỚN. — Thằng cậu Hoan trông thấy! Mày còn chối à? (rút roi đánh) (05) CON HỒNG. — Bà bất tất phải đánh con cho bẩn tay! Xin bà bớt giận, lặng nghe con kể: Canh khuya, tạm nghỉ tay làm... Cô cùng con nói dã đàm mấy câu! Mãi sau mới sẽ bảo nhau, Rằng: sao anh yếu bấy lâu chưa lành? Trộm phép bà, hai đứa chứng mình Sang phòng sách hỏi bệnh tình xem sao? (06) BÀ LỚN. — Hỏi thăm à? Cậu ấy nói ra làm sao? CON HỒNG: Cậu ấy bảo: Chỉ tại bà, ơn đổi làm thù, Nên chi tôi: đương mừng mà hóa ra lo mọi bề! Cậu ấy bảo: Hồng ơi em về ngủ trước đi! Cậu ấy bảo: còn cô ở lại rồi thì về sau! BÀ LỚN. — Trời ơi! Con đĩ non kia! Nó là đứa con gái, để nó ở lại làm trò gì? CON HỒNG : Chắc là tiêm thuốc bổ cho nhau! Cái trò trai gái biết đâu cho cùng! Kể đến nay hơn một tháng ròng, Đôi bên đêm vẫn nằm chung một giường! Bà tra chi ngành ngọn rõ ràng? Thôi đi còn được, hãy liệu đường thôi đi! Cả đôi cùng vàng đá tri tri, Đã biết gì là sợ! Biết gì là lo! (07) BÀ LỚN. — Chuyện này chỉ tự mày cả! Con đĩ non kia ạ! CON HỒNG. — Đó không phải lỗi tự con, tự cô con hay tự cậu Trương, mà lỗi tự bà cả! BÀ LỚN. — Con đĩ non kia! Dám dổ lỗi cho bà! Thế nào là lỗi tự ta? CON HỒNG. — Thưa bà, người ta ở đời, cốt có chữ Tín! Làm người mà không giữ chữ Tín, cái đó rất không nên! <*IV.2.01*> Hồi ấy giặc vây chùa Phổ Cứu, bà hứa: ai lui được giặc, bà gả con gái cho! Cậu Trương ví không say nhan sắc của cô con, thì có hoài công đâu mà bày mưu, lập kế? Sau khi giặc tan, nhà yên, bà hối ngay lời hứa trước! Thế có phải là thất tín không? (08) Bà đã không bằng lòng gả, thì nên đền công cho ít vàng lụa, để cho cậu ấy xa hẳn nhà này ra! Đâu có lẽ lại mời ở lại phòng sách, để cho gái không chồng, trai không vợ, gần kề gang tấc, dòm dỏ lẫn nhau? Ấy chỉ vì thế mà có câu chuyện này! Bây giờ nếu bà không bưng bít đi thì: một là nhơ nhướu đến gia phả nhà Ông lớn, hai là cậu Trương làm ơn mà thành ra phải chịu nhục, ba là kiện đến cửa quan, trước hết bà cũng có tội trị nhà không nghiêm. Chi bằng bà đại lượng bỏ qua lỗi nhỏ, tác thành cho xong việc lớn! như thế là tiện hơn cả! (09) "Gái to đừng để trong nhà!" Phương ngôn đã dạy, dạy là chẳng sai! Bên thì tài mạo tuyệt vời… Bên thì sắc nước, hương trời ai hơn… Bên thì cônh hạnh vẹn toàn… Bên thì kinh sử thuộc trơn làu làu … Lôi thôi ra, có được gì đâu! Thù sâu đem trả ơn sau sao đành? Lý ru? Còn phải có tình! Cầu quân, phá giặc, công trình bao nhiêu? Cậu Trương mà nhục nhã đến điều, Thì quan Tướng cũng trăm chiều xấu xa! Làm chi tội báo oan gia? Sao cho khỏi hại thịt da nhà mình! Dám xin bà lớn làm thinh! (10) BÀ LỚN. — Con đĩ non này, nói nghe ra cũng có lẽ! Thật ta cũng vô phúc mới đẻ ra đứa con gái hư như thế! Đến quan ra, cũng nhục nhã cho ông cha lắm! Thôi! Thôi! Nhà ta đây, trai không có ai phạm tội, gái không có hai chồng… Đành gả cho thằng khốn nạn ấy vậy! Hồng! Mày hãy vào gọi con đĩ ấy ra đây cho ta! CON HỒNG. — (mời) Thưa cô! Chiếc roi của bà lớn cứ lượn mãi ở trên mình con, lăm lăm chỉ chực xơi thịt! Thế mà con nói trôi đấy! Bây giờ bà mời cô sang! OANH OANH. — Thẹn chết đi mất! Còn mặt mũi nào trông thấy mẹ? (11) CON HỒNG. — Trời ơi! Cô lại còn… Trước mặt mẹ, có việc gì mà thẹn! Thẹn thì đừng… có được không! Đầu cành vừa thấp thoáng ánh trăng. Cuối vườn cô đã băng chừng tìm hoa! Làm con cũng thẹn lây mà… Tỳ răng cắn vạt áo là đứng yên! Sẽ đưa con nắt liếc nhìn, Thấy cô để hở gót sen bên ngoài… Bên thì ấm ứ van nài, Bên thì mải miết chẳng dời ra cho. Bấy giờ sao không thẹn, thưa cô? (12) (Oanh Oanh vào trước mặt bà lớn) BÀ LỚN. — Con ơi con!… (Khóc, Oanh Oanh khóc theo, con Hồng cũng khóc) Con ơi con! Con bây giờ bị người quyến dỗ, làm những việc hèn hạ như thế, đều là nợ kiếp trước của mẹ cả, còn trách ai được. Thưa đến quan ra, nhục nhã đến cha con! Con nhà một ông tướng quốc như nhà ta, đâu có làm những việc như thế. (Oanh Oanh khóc oà lên!) Con Hồng đỡ cô, con! Thôi! Thôi! Chỉ tự ta không biết đường dạy con cả! Mày ra phòng sách gọi thằng mặt chó ấy vào đây! (13) (Con Hồng gọi cậu Trương) CẬU TRƯƠNG. — Ai gọi tôi đấy? CON HỒNG. — Việc của cậu vỡ rồi, bà cho gọi cậu đấy. CẬU TRƯƠNG. — Chị Hồng, cực chẳng đã! Chị che đậy cho chút! Không biết đứa nào mách lẻo với bà? Tôi sợ quá, sang sao được bây giờ? CON HỒNG. — Cậu đừng vờ cẩn thận nữa! Hãy đánh bạo sang. Mau lên. Việc vỡ rồi. Che đậy được đâu! Chính em thú hết trước sau với bà! Bà bằng lòng bù rượu, bù trà… Cậu còn vẽ chuyện lo xa lo gần! Lễ nghi, mối lái không cần! Thiếu đâu cứ bổ vào thân con Hồng! Tốt mã mà đoảng chuyện lạ lùng! Ai ngờ giáo bạc lại cốt trong sáp vàng! (14) (Cậu Trương vào chào bà lớn) BÀ LỚN. — Cậu học trò hay chữ, há không nhớ câu: "Điều gì trái với đức nết các vua đời trước, ta không dám làm!…" Giờ tôi đưa cậu đến trước cửa quan, chỉ thêm nhục nhã cho gia thế nhà tôi! Cực chẳng đã đành gả con Oanh Oanh cho cậu! Thế nhưng ba họ nhà tôi không hề kén dạng rể áo vải! Ngày mai cậu phải vào kinh thi Hội! Còn vợ cậu để đây tôi nuôi hộ! Bao giờ thi đậu làm quan thì về! Bằng hỏng thì đừng nhìn tôi nữa! (15) (Cậu Trương nín lặng quỳ lạy) CON HỒNG. — Tạ trời! tạ đất! Muôn tạ ơn bà! Thôi chẳng còn ủ mặt, chau mày! Tương tư nhẹ gánh từ rày về sau. Ái ân mới chạm nước đầu… Nào ai có liệu được đâu việc đời! Trời sinh khuôn mặt xinh tươi, Cũng cần phải để cho người yêu đương! BÀ LỚN. — Hồng! Ra bảo thu xếp hành lý; sắp đặt cỗ bàn rượu quả; ngày mai đem ra trường đình để tiễn cậu Trương vào Kinh! Gửi lời nhắn liễu dặn mai, Mắt xanh sắp sẵn đưa người đi xa... (Cùng Oanh Oanh vào) CON HỒNG: Tiệc vui hãy đợi ngày về, Một nhà loan phượng, bốn bề sanh ca! Chứ bây giờ mối đã được chi mà! Rượu cheo, cỗ cưới còn là chuyện suông! (16) |
@ tác giả: Vương Thực Phủ 王實甫 @ dịch giả: Nhượng Tống @ chú thích: Đặng Thế Kiệt
Monday 30 January 2017
IV.2 (第四本 第二折) Khảo hoa
Subscribe to:
Posts (Atom)